Giảm trừ gia cảnh (GTGC) không chỉ giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho người nộp thuế mà còn đảm bảo quyền lợi cho những người phụ thuộc trong gia đình.

Căn cứ theo điểm c khoản 1 Điều 9 Thông tư 111/2013/TT-BTC được sửa đổi bởi khoản 6 Điều 25 Thông tư 92/2015/TT-BTC, nguyên tắc GTGC như sau:

►GTGC cho bản thân người nộp thuế:

• Người nộp thuế có nhiều nguồn thu nhập từ tiền lương, tiền công thì tại một thời điểm (tính đủ theo tháng) người nộp thuế lựa chọn tính GTGC cho bản thân tại một nơi.
• Người nước ngoài là cá nhân cư trú tại Việt Nam được tính GTGC cho bản thân từ tháng 01 hoặc từ tháng đến Việt Nam trong trường hợp cá nhân lần đầu tiên có mặt tại Việt Nam đến tháng kết thúc hợp đồng lao động và rời Việt Nam trong năm tính thuế (được tính đủ theo tháng).
• Trường hợp trong năm tính thuế cá nhân chưa GTGC cho bản thân hoặc GTGC cho bản thân chưa đủ 12 tháng thì được giảm trừ đủ 12 tháng khi thực hiện quyết toán thuế theo quy định.

►GTGC cho người phụ thuộc:

Căn cứ tiết c.2 điểm c khoản 1 Điều 9 Thông tư 111/2013/TT-BTC quy định GTGC cho người phụ thuộc như sau:

• Người nộp thuế được tính GTGC cho người phụ thuộc nếu người nộp thuế đã đăng ký thuế và được cấp mã số thuế.
• Khi người nộp thuế đăng ký GTGC cho người phụ thuộc sẽ được cơ quan thuế cấp mã số thuế cho người phụ thuộc và được tạm tính GTGC trong năm kể từ khi đăng ký. 
• Trường hợp người nộp thuế chưa tính GTGC cho người phụ thuộc trong năm tính thuế thì được tính giảm trừ cho người phụ thuộc kể từ tháng phát sinh nghĩa vụ nuôi dưỡng khi người nộp thuế thực hiện quyết toán thuế và có đăng ký GTGC cho người phụ thuộc. 

Riêng đối với người phụ thuộc khác theo hướng dẫn tại tiết d.4, điểm d, khoản 1 Điều 9 Thông tư 111/2013/TT-BTC thời hạn đăng ký GTGC chậm nhất là ngày 31 tháng 12 của năm tính thuế, quá thời hạn nêu trên thì không được tính GTGC cho năm tính thuế đó.

Lưu ý: Mỗi người phụ thuộc chỉ được tính giảm trừ một lần vào một người nộp thuế trong năm tính thuế. Trường hợp nhiều người nộp thuế có chung người phụ thuộc phải nuôi dưỡng thì người nộp thuế tự thỏa thuận để đăng ký GTGC vào một người nộp thuế.

Tóm lại: 

• Trong năm, đăng ký người phụ thuộc từ thời điểm nào thì được tính GTGC từ thời điểm đó.
• GTGC người phụ thuộc được tạm tính từ khi đăng ký và khi quyết toán thuế năm sẽ được tính lại từ khi phát sinh nghĩa vụ nuôi dưỡng.

2. Thời hạn đăng ký GTGC cho người phụ thuộc là khi nào?

Trường hợp người nộp thuế chưa tính GTGC cho người phụ thuộc trong năm tính thuế thì được tính giảm trừ cho người phụ thuộc kể từ tháng phát sinh nghĩa vụ nuôi dưỡng khi người nộp thuế thực hiện quyết toán thuế và có đăng ký GTGC cho người phụ thuộc.

Đối chiếu với quy định tại khoản 2 Điều 44 Luật Quản lý thuế 2019 quy định thời hạn nộp hồ sơ khai thuế đối với loại thuế có kỳ tính thuế theo năm được quy định như sau:

• Chậm nhất là ngày cuối cùng của tháng thứ 3 kể từ ngày kết thúc năm dương lịch hoặc năm tài chính đối với hồ sơ quyết toán thuế năm; chậm nhất là ngày cuối cùng của tháng đầu tiên của năm dương lịch hoặc năm tài chính đối với hồ sơ khai thuế năm;
• Chậm nhất là ngày cuối cùng của tháng thứ 4 kể từ ngày kết thúc năm dương lịch đối với hồ sơ quyết toán thuế thu nhập cá nhân của cá nhân trực tiếp quyết toán thuế;

• Căn cứ các quy định trên, thời hạn đăng ký GTGC cho người phụ thuộc như sau:
  • Chậm nhất là 10 ngày làm việc trước ngày 31/3 năm liền kề năm nộp thuế (đối với trường hợp ủy quyền cho cơ quan chi trả thu nhập đăng ký thuế cho người phụ thuộc).
  • Chậm nhất là 10 ngày làm việc trước ngày 30/4 năm liền kề năm nộp thuế (đối với trường hợp người nộp thuế trực tiếp đăng ký thuế cho người phụ thuộc).

Lưu ý: 

• Nếu ngày cuối cùng của thời hạn trùng với ngày nghỉ theo quy định thì thời hạn được tính là ngày làm việc tiếp theo của ngày nghỉ đó (khoản 5 Điều 148 Bộ luật Dân sự 2015).
• Riêng đối với người phụ thuộc là người không nơi nương tựa (anh ruột, chị ruột, em ruột, ông bà nội/ngoại, dì ruột, cậu ruột, bác ruột, cháu ruột…) thì thời hạn đăng ký GTGC chậm nhất là ngày 31/12 của năm tính thuế, quá thời hạn này thì sẽ không được GTGC năm đó.